{"id":1362,"date":"2016-05-05T14:34:07","date_gmt":"2016-05-05T11:34:07","guid":{"rendered":"http:\/\/wp.hataytr.com\/?p=1362"},"modified":"2016-05-05T22:03:25","modified_gmt":"2016-05-05T19:03:25","slug":"reyhanli-asireti-boybeyi-murseloglu-haydar-beyin-affi-ve-marasa-iskani","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/reyhanli-asireti-boybeyi-murseloglu-haydar-beyin-affi-ve-marasa-iskani\/","title":{"rendered":"REYHANLI A\u015e\u0130RET\u0130 BOYBEY\u0130 MURSELO\u011eLU HAYDAR BEY’\u0130N AFFI VE MARA\u015e’A \u0130SKANI"},"content":{"rendered":"

Te\u015fkilat\u00e7\u0131 bir yap\u0131ya sahip olan Mara\u015f Valisi Kalender Pa\u015fa, b\u00f6lgesindeki T\u00fcrkmen A\u015firetlerini kendi aralar\u0131nda \u00f6rg\u00fctleyerek hem aralar\u0131ndaki anla\u015fmazl\u0131klar\u0131 asgariye indiriyor hem de b\u00f6lgede kendi g\u00fcc\u00fcn\u00fc ortaya koyuyordu.<\/p>\n

Civar b\u00f6lgenin en geni\u015f ve etkili a\u015fireti olan Reyhanl\u0131 a\u015firetine de k\u0131z vererek boybeyiM\u00fcrselo\u011flu Haydar A\u011fa\u2019y\u0131 kendisine damat yapm\u0131\u015f ve b\u00f6lgedeki iktidar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmi\u015fti. G\u00e2vurda\u011f\u0131, co\u011frafi \u015fartlar\u0131n\u0131n g\u00fc\u00e7l\u00fc\u011f\u00fc ve \u015fartlar\u0131n\u0131n zorlu\u011fundan dolay\u0131 bu ad\u0131 alm\u0131\u015f olmal\u0131 ki olduk\u00e7a y\u00fcksek yerlerinde dahi T\u00fcrkmen a\u015firetleri bulunmakta idi. Buradaki a\u015firet boybeylerine \u201ca\u011fa\u201d denmektedir. Bu co\u011frafyan\u0131n hat\u0131r\u0131 say\u0131l\u0131r a\u015firetlerinden olan Fettaho\u011fullar\u0131, Bulan\u0131k kazas\u0131n\u0131n \u201cayan\u201d ailesi idi. Ayanl\u0131k vazifesini de A\u011fca Bey yapmaktayd\u0131. A\u011fca Bey kendi b\u00f6lgesinde s\u00f6z\u00fc dinlenir, hat\u0131r\u0131 say\u0131l\u0131r bir a\u011fad\u0131r. G\u00e2vurda\u011f\u0131n\u0131nPayas taraf\u0131 ise Halep Eyaleti s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7erisinde olup buran\u0131n da ayan ailesi K\u00fc\u00e7\u00fckalio\u011fullar\u0131\u2019d\u0131r. K\u00fc\u00e7\u00fckalio\u011flu Dede Bey \u00dczeyr beyi olarak G\u00e2vurda\u011f\u0131ndaki iktidar m\u00fccadelesinde s\u00f6z sahibidir. Kalender Pa\u015fa\u2019n\u0131n T\u00fcrkmen a\u015firetleri \u00fczerindeki g\u00fcc\u00fc ve etkisi ayn\u0131 d\u00f6nem Adana valisi olan Bilanl\u0131 Mustafa Pa\u015fa ve Halep Valisi \u00c7apano\u011flu Celaleddin Pa\u015fa\u2019n\u0131n hi\u00e7 ho\u015funa gitmemektedir. Valiler aras\u0131ndaki iktidar m\u00fccadelesi a\u015firetler \u00fczerinden devam etmektedir. Adana G\u00fclek bo\u011faz\u0131ndan Antakya\u2019ya kadar olan yol g\u00fczergah\u0131na Osmanl\u0131 d\u00f6neminde Hac yolu veya Payas Caddesi deniyordu. Payas Caddesinin g\u00fcvenli\u011finden iki vilayetin de toprak s\u0131n\u0131rlar\u0131nda olmas\u0131ndan dolay\u0131 hem Adana valisi hem de Halep valisi sorumlu idi. Buralarda e\u015fk\u0131yal\u0131k yapan a\u015firetler kervanlara yapt\u0131klar\u0131 bask\u0131ndan sonra G\u00e2vurda\u011f\u0131na ka\u00e7t\u0131klar\u0131 i\u00e7in buradaki g\u00fcvenlik meselesi de haliyle Mara\u015f valisi Kalender Pa\u015fa\u2019ya kalmaktayd\u0131. 1800 l\u00fc y\u0131llarda K\u00fc\u00e7\u00fckalio\u011flu Dede Bey \u00dczeyr Sanca\u011f\u0131 beyidir. Ancak pa\u015fa olarak devlet hizmeti g\u00f6rmesi gerekti\u011fi ve g\u00fcvenli\u011fi kendisinin sa\u011flamas\u0131 laz\u0131m geldi\u011fi halde kurdu\u011fu bir ekiple hac ve ticaret kervanlar\u0131na bask\u0131nlar yapmakta ve mallar\u0131n\u0131 talan etmektedir. S\u0131k\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 zaman da G\u00e2vurda\u011f\u0131 i\u00e7lerine ka\u00e7makta, Bulan\u0131k ayan\u0131 A\u011fca Bey\u2019e kadar gidip onun yan\u0131nda ve uhdesinde gizlenmektedir. Yap\u0131lan bu e\u015fk\u0131yal\u0131k faaliyetleri i\u00e7ine M\u00fcrselo\u011flu Haydar Bey\u2019de bazen kendi adamlar\u0131yla kat\u0131larak Dede Bey\u2019e destek vermektedir. T\u00fcm bu olaylar kar\u015f\u0131s\u0131nda gerek Adana valisi ve gerekse Halep valisi e\u015fk\u0131yan\u0131n pe\u015fine d\u00fc\u015ft\u00fcklerinde, ba\u015f\u0131 s\u0131k\u0131\u015fan e\u015fk\u0131ya,G\u00e2vurda\u011f\u0131na s\u0131\u011f\u0131nd\u0131\u011f\u0131ndan buradaki e\u015fk\u0131yay\u0131 yakalama i\u015finin Kalender Pa\u015fa\u2019ya ait olmas\u0131 gerekmektedir. Ancak bu iki vali sadarete defalarca yazd\u0131klar\u0131 \u015fik\u00e2yet mektuplar\u0131nda Kalender Pa\u015fa\u2019n\u0131n e\u015fk\u0131yalar\u0131 korudu\u011funu, onlar\u0131 yakalamad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve hatta saklad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemektedirler. Bu iki valiye g\u00f6re Payas Caddesi ve G\u00e2vurda\u011f\u0131 civar\u0131 ancak bu \u015fikayet edilen beylerin ortadan kald\u0131r\u0131lmas\u0131 ile selamete erecektir. Bu iki valinin giri\u015fimleri ile ba\u015fta K\u00fc\u00e7\u00fckalio\u011flu Dede Bey, Fettaho\u011flu A\u011fca ve Ahmet Bey, M\u00fcrselo\u011flu Haydar Bey ve bir\u00e7ok a\u015firet boybeylerine idam ferman\u0131 \u00e7\u0131kt\u0131.<\/p>\n

\"\"<\/a>Celaleddin Pa\u015fa, bir defas\u0131nda gelen istihbaratlar do\u011frultusunda ordusunu Haydar Bey\u2019in pe\u015fine g\u00f6nderdi. M\u00fcrselo\u011flu Haydar ve yak\u0131n arkada\u015f\u0131 Amoo\u011flu \u00d6mer\u2019in yakalanmas\u0131 i\u00e7in ba\u015flat\u0131lan takibat sonucunda ba\u015flar\u0131 s\u0131k\u0131\u015fan grup, Amik Ovas\u0131nda Reyhanl\u0131 a\u015firetinden yard\u0131m alarak Mara\u015f s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7ine girerek Kalender Pa\u015fa\u2019ya s\u0131\u011f\u0131nd\u0131lar. Bunun \u00fczerine Celaleddin Pa\u015fa\u2019n\u0131n askerleri Mara\u015f s\u0131n\u0131r\u0131ndan i\u00e7eri giremeyip Halep s\u0131n\u0131rlar\u0131na geri d\u00f6nd\u00fc.<\/p>\n

Kalender Pa\u015fa\u2019n\u0131n Haydar Bey ve Amo o\u011flu \u00d6mer\u2019ikoltu\u011funun alt\u0131na alarak<\/em>\u00a0saklad\u0131\u011f\u0131n\u0131 sadaret\u2019e bildiren Celaleddin Pa\u015fa\u2019n\u0131n bu serzeni\u015fi \u00fczerine bu sefer M\u00fcrselo\u011flu Haydar Bey\u2019i yakalama emri Kalender Pa\u015fa\u2019ya verildi. Bu durumu damad\u0131na gizlice haber salan Kalender Pa\u015fa, Haydar Bey\u2019i Elbistan taraf\u0131na g\u00f6ndererek civardaki a\u015firetlerin aras\u0131na saklay\u0131p kurtulmas\u0131n\u0131 sa\u011flad\u0131. Celaleddin Pa\u015fa yine Haydar Bey\u2019in \u00fczerine gidilmeyip ka\u00e7mas\u0131na m\u00fcsaade edildi\u011fini haber al\u0131nca bu durumu bir yaz\u0131 ile sadarete bildirdi. Celaleddin Pa\u015fa\u2019ya g\u00f6re Kalender Pa\u015fa\u2019n\u0131n bu tutumu ile Mara\u015f b\u00f6lgesinde asayi\u015f sa\u011flanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Kendisinin yakalamaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 e\u015fk\u0131ya g\u00fcruhunu Kalender Pa\u015fa korumaktad\u0131r. Bu ise b\u00f6lgede iki ba\u015fl\u0131l\u0131kla birlikte bir g\u00fcvenlik zafiyeti olu\u015fturmaktad\u0131r.Ger\u00e7ekten de Kalender Pa\u015fa emri yerine getirmemek i\u00e7in ayak s\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f ve Haydar Bey\u2019in ka\u00e7mas\u0131na g\u00f6z yummu\u015ftu.<\/p>\n

Halep Valisi Celaleddin Pa\u015fa b\u00f6lgede asayi\u015fin temini i\u00e7in kendi ordusuyla hareket halindeydi. G\u00e2vurda\u011f\u0131n\u0131nTiyek mevkiinde e\u015fk\u0131ya reislerinden Kas\u0131m ve yard\u0131mc\u0131lar\u0131 ile \u00e7arp\u0131\u015fmaya giren Pa\u015fa, Kas\u0131m ve on \u00fc\u00e7 adam\u0131n\u0131 yakalayarak idam etti. Kesilen ba\u015flar Halep valisinin tatarlar\u0131 arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile Bab-\u0131 Humayunda bulunan \u0130bret ta\u015f\u0131nda sergilenmek \u00fczere \u0130stanbul\u2019a g\u00f6nderildi. Ayn\u0131 b\u00f6lgede yap\u0131lan di\u011fer takibatta M\u00fcrselo\u011flu Haydar ve arkada\u015flar\u0131 Mara\u015f taraf\u0131na ka\u00e7arak yine Kalender Pa\u015fa\u2019ya s\u0131\u011f\u0131nd\u0131lar.<\/p>\n

Gelen bir istihbarata g\u00f6re Haydar Bey\u2019in Elbistan taraf\u0131ndan Malatya taraf\u0131na ge\u00e7erek oradan F\u0131rat nehri civar\u0131ndaki \u00e7\u00f6l halk\u0131na sald\u0131raca\u011f\u0131 bilgisi al\u0131nd\u0131. Celaleddin Pa\u015fa\u2019n\u0131n askerlerinin takibi sonunda Haydar Bey ve adamlar\u0131 Uryan Ovas\u0131ndan F\u0131rat k\u0131y\u0131s\u0131na inerek kay\u0131klarla kar\u015f\u0131 k\u0131y\u0131ya ge\u00e7mek suretiyle yine kurtuldular. \u0130dam ferman\u0131 \u00e7\u0131kan beylere valilerin adamlar\u0131 taraf\u0131ndan yap\u0131lan bask\u0131nlar ve takibatlar sonucu halka iyice daralm\u0131\u015ft\u0131. Dede Bey Payas\u2019dan ka\u00e7arak A\u011fca Bey\u2019in yan\u0131na s\u0131\u011f\u0131nm\u0131\u015f, A\u011fca Bey de kendisine s\u0131\u011f\u0131nan beyleri korumak i\u00e7in h\u00e2kimiyetinde oldu\u011fu Savranl\u0131 Kalesi\u2019nde savunma yapmak ve beyleri korumak i\u00e7in cephane ve erzak y\u0131\u011f\u0131na\u011f\u0131 yapmaya ba\u015flad\u0131. Civar b\u00f6lgelerden fermanl\u0131 beylerin yan\u0131nda olmak ve onlara destek olmak isteyen a\u015firet g\u00fc\u00e7leri b\u00f6l\u00fck b\u00f6l\u00fckG\u00e2vurda\u011flar\u0131na geliyorlard\u0131. Bu kapsamda M\u00fcrselo\u011flu Haydar Bey\u2019in ye\u011fenleri \u00d6mer ve Battal Beyler de Arap i\u00e7lerinden, F\u0131rat boylar\u0131ndan yard\u0131m ve destek i\u00e7in Fettaho\u011flunun kalesine geldiler. Hi\u00e7 beklenmedik bir zamanda Adana valisi Bilanl\u0131 Mustafa Pa\u015fa\u2019n\u0131n karde\u015fi \u0130smail Bey bir gece bask\u0131n\u0131 ile kaleye girip A\u011fca Bey ve 25 adam\u0131 ile Dede Bey\u2019i yakalayarak idam etti ve kellelerini \u0130stanbul\u2019a g\u00f6nderdi. (A\u011fustos 1817)<\/p>\n

G\u00e2vurda\u011f\u0131\u2019ndaki bu idam furyas\u0131ndan kurtulan biri vard\u0131 ki o da Kalender Pa\u015fa\u2019n\u0131n damad\u0131 ve Reyhanl\u0131 a\u015fireti boybeyiM\u00fcrselz\u00e2de Haydar Bey\u2019idi. Haydar Bey Celaleddin Pa\u015fa\u2019n\u0131n Halep valili\u011fi d\u00f6neminde hakk\u0131nda \u00e7\u0131kan idam ferman\u0131 \u00fczerine firarenG\u00e2vurda\u011flar\u0131\u2019nda dola\u015fmaktayd\u0131. Halep valili\u011fine Hur\u015fit Ahmet Pa\u015fa\u2019n\u0131n tayin edilmesinden sonra civarda bulunan a\u015firetlere yap\u0131lan bask\u0131lar sonucu Reyhanl\u0131 a\u015fireti de nizam alt\u0131na al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131. Haydar Bey de art\u0131k ka\u00e7maktan usanm\u0131\u015f, yerle\u015fik bir d\u00fczene ge\u00e7erek hayat\u0131n\u0131 ailesi ile birlikte idame ettirmek istemekteydi. Haydar Bey\u2019in bu karar\u0131 almas\u0131ndaki en b\u00fcy\u00fck etken yukar\u0131da k\u0131saca anlatmaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z G\u00e2vurda\u011f\u0131ndaki o idamlar idi. Haydar A\u011fa, olduk\u00e7a yak\u0131n g\u00f6r\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc ahbaplar\u0131 Fettaho\u011fullar\u0131ndan A\u011fca ve Ahmet Bey ile b\u00f6lgenin etkin isimlerinden olan K\u00fc\u00e7\u00fckalio\u011flu Dede Bey ve adamlar\u0131n\u0131n idamlar\u0131 ile yapayaln\u0131z kalm\u0131\u015ft\u0131. Hakk\u0131ndaki idam karar\u0131ndan sonra s\u00fcrekli ka\u00e7ak olarak hayat\u0131n\u0131 idame ettiren Haydar Bey\u2019in han\u0131m\u0131 Halep valisi Hur\u015fid Ahmet Pa\u015fa\u2019ya m\u00fcracaat ederek \u201cHaydar A\u011fa\u2019n\u0131n bundan b\u00f6yle namusu ile hi\u00e7 kimsenin bir \u015feyine kar\u0131\u015fmayarak kendi halinde uygun bir yerde affedilerek ikamet etmesini<\/em>\u201d rica eder. Ayn\u0131 zaman zarf\u0131nda Kalender Pa\u015fa\u2019da Sadaret\u2019e bir mektup yazarak \u201cReyhanl\u0131 a\u015fireti boybeyi ve ayn\u0131 zamanda damad\u0131m olan Haydar A\u011fa her ne kadar bu g\u00fcne kadar bir tak\u0131m yanl\u0131\u015f i\u015fler yapm\u0131\u015fsa da art\u0131k iffet ve namusu ile kendi halinde ya\u015famak istemektedir. K\u0131z\u0131m da Halep valisinden Haydar A\u011fa\u2019n\u0131n aff\u0131n\u0131 talep etmi\u015ftir. Ben de kay\u0131npederi olarak bundan sonra h\u00fck\u00fcmete kar\u015f\u0131 en k\u00fc\u00e7\u00fck bir yanl\u0131\u015f i\u00e7inde olmayaca\u011f\u0131n\u0131 taahh\u00fct ederim. Kendisi de bundan b\u00f6yle iffet v e namusu ile kendi halinde ikamet edece\u011fini taraf\u0131ma taahh\u00fcd eylemi\u015ftir. \u015eayet aff\u0131n\u0131za mazhar olur ise Mara\u015f yak\u0131nlar\u0131nda Camustilnahiyesine yerle\u015fecektir. Ricam\u0131z\u0131n kabul\u00fcn\u00fc istirham ederim\u201d<\/em>\u00a0diyerek damad\u0131 Haydar Bey\u2019in aff\u0131n\u0131 talep eder. Bu \u00e7er\u00e7evede bir yaz\u0131 da Halep valisi Hur\u015fid Ahmet Pa\u015fa taraf\u0131ndan kaleme al\u0131narak Saderet\u2019e af ricas\u0131nda bulunulmu\u015ftur. Yap\u0131lan bu ricalar Sadaret\u2019te kabul g\u00f6rd\u00fc. Kalender Pa\u015fa ve Halep valisinin taahh\u00fctleri do\u011frultusunda devlet aleyhinde hi\u00e7bir i\u015fte bulunmamak, iffet ve namusu ile bir \u015feye kar\u0131\u015fmayarak kendi halinde olmak \u015fart\u0131yla Haydar Bey\u2019in idam kayd\u0131 terkin edilerek affedildi ve taahh\u00fct edildi\u011fi \u00fczere Camustil\u2019e yerle\u015ftirildi. Kalender Pa\u015fa b\u00f6ylece bir yolunu bularak damad\u0131n\u0131 idamdan kurtarm\u0131\u015f ve Bayezido\u011fullar\u0131\u2019n\u0131n malik\u00e2ne olarak idare etti\u011fi b\u00f6lgeye isk\u00e2n\u0131n\u0131 sa\u011flam\u0131\u015f oldu.(A\u011fustos 1818)<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Te\u015fkilat\u00e7\u0131 bir yap\u0131ya sahip olan Mara\u015f Valisi Kalender Pa\u015fa, b\u00f6lgesindeki T\u00fcrkmen A\u015firetlerini kendi aralar\u0131nda \u00f6rg\u00fctleyerek hem aralar\u0131ndaki anla\u015fmazl\u0131klar\u0131 asgariye indiriyor hem de b\u00f6lgede kendi g\u00fcc\u00fcn\u00fc ortaya koyuyordu. Civar b\u00f6lgenin en geni\u015f ve etkili a\u015fireti olan Reyhanl\u0131 a\u015firetine de k\u0131z vererek boybeyiM\u00fcrselo\u011flu Haydar A\u011fa\u2019y\u0131 kendisine damat yapm\u0131\u015f ve b\u00f6lgedeki iktidar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmi\u015fti. G\u00e2vurda\u011f\u0131, co\u011frafi \u015fartlar\u0131n\u0131n g\u00fc\u00e7l\u00fc\u011f\u00fc ve …<\/p>\n","protected":false},"author":4,"featured_media":1403,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"jetpack_post_was_ever_published":false,"_jetpack_newsletter_access":"","_jetpack_newsletter_tier_id":0,"footnotes":"","jetpack_publicize_message":"","jetpack_is_tweetstorm":false,"jetpack_publicize_feature_enabled":true,"jetpack_social_post_already_shared":false,"jetpack_social_options":{"image_generator_settings":{"template":"highway","enabled":false}}},"categories":[76,54],"tags":[515,512,514,508,500,511,516,513],"jetpack_publicize_connections":[],"aioseo_notices":[],"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-content\/uploads\/2016\/05\/A001k7.jpg","jetpack_sharing_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1362"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/4"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1362"}],"version-history":[{"count":2,"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1362\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1404,"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1362\/revisions\/1404"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1403"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1362"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1362"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.hatayinnabzi.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1362"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}